|
door Merijn Rengers
'H
et Europese gebouw is nog lang niet af. Dat hebben wij
aan den lijve kunnen ondervinden toen we emigreerden. Aan folders en
instanties geen gebrek, maar je moet alles zelf uitvinden.'
Bert Schipper verhuisde een jaar geleden naar Bad
Bentheim, een Duits stadje vlak over de grens bij Enschede, en kwam meteen
tot over zijn oren in het regelwerk terecht. 'Ziektekosten, verzekeringen,
noem maar op: niemand weet echt precies hoe het zit.'
Schipper is zeker niet de enige Nederlander die last
heeft van het vele papierwerk. De invoering van het nieuwe belastingstelsel
heeft namelijk geleid tot een kleine emigratiegolf. Sinds 1 januari 2001 is
de hypotheekrente over een woning in het buitenland aftrekbaar, mits de
emigrant in Nederland belasting blijft betalen. Hierdoor zijn buitenlandse
bestemmingen aantrekkelijker geworden voor Nederlanders: de huizenprijzen
liggen in het buitenland duidelijk lager, en er is meer ruimte om te
bouwen. Vooral de grensstreek met België en Duitsland en zonnige Franse en
Spaanse locaties zijn populair onder fiscale emigranten, zo blijkt uit
cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Het nieuwe stelsel is ook interessant voor Nederlanders
met een tweede huis over de grens. Het kan lonen om het buitenlandse domicilie
als eerste woning op te voeren, en de daar betaalde hypotheekrente af te
trekken.
Emigranten kampen met twee grote struikelblokken: de
belastingen en de sociale verzekeringen. 'Nederlanders die in het
buitenland gaan wonen, hebben keuzerecht: zij kunnen elk jaar opnieuw
kiezen onder welk belastingstelsel zij willen vallen', aldus Marcel Holman
van de Belastingdienst. Deze keuze betreft onder meer de
hypotheekrenteaftrek, heffingskortingen en buitengewone lasten. Verder
geldt als stelregel dat het inkomen belast wordt in het land waar het
verdiend wordt.
In praktijk komt het niet vaak voor dat Nederlanders
veelvuldig van stelsel wisselen, vooral omdat de fiscale voordelen die
overstappers hebben, worden afgeroomd. Via de zogenaamde 'terugploegregeling'
vordert de fiscus alle te weinig betaalde belasting terug van Nederlanders
die overstappen op een buitenlands belastingstelsel. En er zitten nog meer
addertjes onder het gras. Wie bijvoorbeeld in Duitsland een huis koopt en
later zijn baan verliest, ontvangt een Duitse werkloosheidsuitkering en kan
vervolgens niet langer gebruik maken van de Nederlandse
hypotheekrenteaftrek.
Holman benadrukt dan ook dat het belangrijk is om
voorafgaand aan de verhuizing de fiscale zaken goed voor te bereiden. 'De
precieze behandeling hangt af van de situatie waarin de belastingplichtige
verkeert. Daarnaast zijn de belastingverdragen die Nederland met andere
landen heeft gesloten bepalend. Een voorbeeld: Nederlanders die in
Duitsland wonen en een pensioen of uitkering ontvangen, kunnen voor het
Nederlandse stelsel kiezen, terwijl dat in Spanje weer niet mogelijk is.'
Emigranten en grensarbeiders doen er goed aan om naast
de belastingvraagstukken ook de sociale zekerheidsaspecten vooraf goed te
onderzoeken. 'Leuk is anders, maar je ontkomt er niet aan', aldus Bert
Schipper. 'Je wilt bijvoorbeeld je kinderen goed verzekeren, maar de AWBZ
geldt alleen voor mensen die in Nederland werken. Kinderen die in Duitsland
naar school gaan, vallen daar niet onder, terwijl mijn kinderen via mij wel
in Nederland tegen ziektekosten verzekerd zijn. Het was een flinke klus om
uit te zoeken hoe dat nu moest, en ik ben er nog steeds niet uit hoe je dit
nu het beste kunt oplossen.'
Schipper zette een jaar terug de resultaten van zijn
speurtochten op internet, en kwam er zo achter dat bijna alle Nederlanders
in de Duitse grensstreek met deze problemen worstelden. Inmiddels kent zijn
site www.verhuis.de een levendig forum
en een uitgebreid overzicht van alle ins en outs van verhuizen naar
Duitsland. Ook in België en Frankrijk onderhouden grensarbeiders op deze
manier contact en wisselen zij praktische en fiscale informatie uit.
'Het net is ideaal voor dit soort kwesties', aldus
Schipper. 'Verzekeraars, gemeenten en uitkeringsinstanties spreken elkaar
maar al te vaak tegen. Je staat sterker als je weet hoe het Nederlanders
elders is vergaan. Ik vraag me dan ook af waarom ze Europa zo nodig
oostwaarts willen uitbreiden. Er is namelijk nog meer dan genoeg te doen
binnen de huidige Unie.'
|
